Vanaf dinsdag 24 maart opent Het Parket – alias het Openbaar Ministerie - voor de eerste keer in zijn bestaan de deuren om een inkijk te geven in zijn werking. Van de winkeldief die op de rooster wordt gelegd door de parketmagistraat, over de openbare aanklager die zich minutieus voorbereidt op een assisenzaak tegen een moordenaar, tot de magistrate die ter plaatse komt bij een moordzaak: één jaar lang volgden de cameraploegen alle activiteiten voor en achter de schermen van 80 magistraten en 200 medewerkers, verspreid over drie afdelingen in Gent, Oudenaarde en Dendermonde. VIER ontwart in deze docureeks van Het Nieuwshuis het schier eindeloze kluwen achter de schermen van het Openbaar Ministerie, want als beschermengel van de maatschappij heeft hij een grote verantwoordelijkheid.

Jeugd- en familiezaken, dagdagelijkse straatcriminaliteit, moordzaken, economische en financiële fraude, slachtofferonthaal, alles passeert hier elke dag én elke nacht de revue. En het is het parket dat in naam van heel de maatschappij beslist wat er met een dader moet gebeuren. De parketmagistraten onderzoeken de misdaad en bepalen de straf. Rechters nemen het vanaf daar over … of niet.

Aflevering 1

DENDERMONDE | De straffeloosheid van jeugdcriminelen: 6000 dossiers en slechts 200 plaatsen

Het parket Oost-Vlaanderen heeft in Dendermonde 27 actieve magistraten. Op de afdeling Jeugd en Gezin krijgt substituut Lien Herwege onder andere te maken met onverbeterbare jeugdcriminelen, maar er is één groot probleem: alleen al in Dendermonde passeren er elk jaar 6000 jeugddossiers en in alle gesloten instellingen in Vlaanderen samen is er slechts plaats voor welgeteld 200 jongeren. Door het voortdurende plaatsgebrek in jeugdinstellingen ontlopen heel wat jongeren hun straf. “In gevangenissen is er bijna altijd plaats, maar bij ons moet je ze soms laten gaan en wandelt de persoon gewoon opnieuw de straat op”, vertelt Lien. “Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk de jeugdrechter te verwittigen zodat hij de minderjarige kan aanmelden. De jeugdrechter in Dendermonde moet dan vaak naar collega-jeugdrechters uit andere regio’s bellen om te vragen of er daar geen plek is. Naar slachtoffers toe krijg je het niet uitgelegd dat een dader gewoon terug op straat loopt, bijvoorbeeld na een diefstal met geweld.”

“De enkelbandcentrale is heel dikwijls onbemand.”

Ook de enkelband die gevangenen opsluit in hun eigen huis en zo het plaatsgebrek in gevangenissen moet oplossen, blijkt vandaag niet optimaal te werken. “Heel dikwijls is de centrale, waar de lichtjes gaan branden als er iemand een overtreding begaat, ’s avonds niet bemand. En het grootste probleem is de tijd die er gaat tussen de bestraffing en de volledige installatie van het systeem. Dat duurt enkele maanden …”, weet Procureur des Konings van het parket Oost-Vlaanderen Johan Sabbe.

GENT | “Ik had nooit gedacht dat ik er zo kapot van ging zijn.”

In Gent zitten 48 magistraten en Procureur des Konings Myriam Claeys is één van hen. Zij beslist in de eerste aflevering over het lot van twee jongeren die werden betrapt op winkeldiefstal. Al krijgt ze ook heel wat andere zaken voorgeschoteld en die blijven soms nazinderen: “Er zijn hier al verschrikkelijke zaken gepasseerd. Een paar dossiers blijven altijd aan je ribben kleven. Het ergste dossier dat ik heb behandeld, was de zaak tegen het UZ Gent rond de 13-jarige anorexiapatiënte die is gestorven doordat de sonde met voedsel in de longen werd geplaatst in plaats van in de maag. Ik had nooit gedacht dat ik er zoveel tijd ging insteken en er zo kapot van ging zijn.”

OUDENAARDE | “Je moet betrokken zijn bij je dossiers, maar niemand heeft er iets aan als wij er volledig emotioneel op zouden reageren.”

In Oudenaarde bevindt zich de kleinste van de drie parketten in Oost-Vlaanderen. Hier werken 9 magistraten en daar hoort parketmagistraat Eva Brantegem ook bij. Zij beslist in aflevering 1 over het lot van een man die zijn moeder heeft toegetakeld. Hij was vrij onder voorwaarden nadat hij eerder al was veroordeeld voor de aanranding van zijn ex-vrouw. Niet veel later wordt ze opgeroepen voor een gezinsdrama: een bejaarde man heeft eerst zijn doodzieke vrouw vermoord en daarna zichzelf door het hoofd geschoten. Eva moet samen met de onderzoeksrechter ter plaatse gaan voor een afstapping, waarbij de plaats van de misdaad grondig onderzocht wordt: “Je moet betrokken zijn bij je dossiers, maar niemand heeft er iets aan als wij er volledig emotioneel op zouden reageren. Op weg naar huis zet ik dan wel vaak de muziek keiluid en zing ik heel luid mee om mijn zinnen te verzetten (lacht).”